Bezinning

 11 APRIL 2017    DS. RENÉ DE REUVER
 
Dit voorjaar verscheen een nieuw boek van de Raad van Kerken: 'Opgestaan. Meditaties rond het paasevangelie'. Eén van de meditaties is van ds. René de Reuver.



Leiders van ongeveer twintig kerken is gevraagd om een meditatie te sturen die ze in hun eigen kerk houden over de opstanding van Christus. Ze zijn in één bundel onder gebracht, zodat de lezer kan zien hoe er in verschillende kerken over Pasen wordt gereflecteerd.

Horen en zien - Ds. René de Reuver

Lucas 24:4 en 8
Lezingen: Jesaja 51:9-11; Kolossenzen 3:1-4 en Lucas 24:1-12

Ontwaak o mens, de dag breekt aan,
die u Gods liefde doet verstaan, als nieuw,
nu gij door slaap en nacht weer ’t leven vindt,
verstand en kracht. (Lied 215:1)

Zo zongen we zonet. Ook Paulus roept ons op te ontwaken: 'Richt u op wat boven is, en niet op wat op aarde is. U bent immers gestorven, en uw leven ligt met Christus verborgen in God' (Kolossenzen 3:2v).

Pasen is het feest van nieuw leven, van nieuw verstand en nieuwe kracht. Pasen brengt reuring in het leven. Het is het feest van de verrassing, van nieuw perspectief. Pasen reframed het leven! Zet het leven in ander licht. Naar dit licht zien we uit. Vandaar dat we zonet bij het binnenbrengen van de paaskaars zongen:

O vlam van Pasen, steek ons aan,
de Heer is waarlijk opgestaan!
De Zoon, voor wie het duister zwicht,
de Zoon is als de zon, zo licht! (Lied 637:1)

Het paasgebeuren zelf, God de Vader die de Zoon tot leven kust, gaat ons mensen verre te boven. We kunnen niet eens in de stralende zon kijken, laat staan dat we dit meest intieme moment tussen de Vader en de Zoon zouden kunnen zien. Daar zijn wij niet op gebouwd. De opstanding heeft niemand gezien. De evangelisten beschrijven alleen het gevolg van de opstanding: de weggerolde steen, het lege graf, de opgerolde doeken en de ontmoeting met de Opgestane die je leven in ander perspectief plaatst, reframed.

Om dit perspectief, deze reframing gaat het op het paasfeest. Iemand noemde Pasen treffend 'een onvoltooide revolutie'. Een revolutie die begon op de eerste Paasdag in Jeruzalem en nog steeds woedt waar mensen aangeraakt worden door de vlam van Pasen. Hoe die revolutie ook ons in vuur en vlam kan zetten, zien we bij de vrouwen en bij Petrus op die grote eerste paasmorgen in Jeruzalem. Wat zij horen en zien zet hun leven in een ander licht.

Eerst de vrouwen. Zowel bij het kruis als op de paasmorgen zijn zij bij Jezus te vinden. Op de paasmorgen zijn het de vrouwen die als eerste naar het graf gaan. De nieuwe dag is nauwelijks aangebroken of daar gaan ze. Ongetwijfeld heeft de sabbat, waarop ze naar het gebod moesten rusten en dus niet naar het graf van Jezus konden, deze keer wel heel lang geduurd. Zodra het licht doorbreekt, gaan ze op pad. Maar hoewel de zon opkomt, leven zij nog in het donker van hun verdriet en rouw. Zo kan dat gaan. De zon kan schijnen maar niet in jouw hoofd en hart. De zon verdrijft verdriet en rouw niet zomaar.

De vrouwen gaan naar het graf om met hun olie de lijklucht van de dode Jezus te verdrijven. Wat een liefde en toewijding voor hun, dode(!), Jezus. Ontroerend met wat voor liefde mensen het graf van hun geliefde kunnen verzorgen. Van tijd tot tijd verse bloemen neerleggen en soms even ‘bijpraten’ met hun gestorven geliefde … De vrouwen willen dit ook. Alleen Pasen zet hun leven in ander licht, reframed het. Lucas komt haast woorden te kort om de dynamiek van de paasmorgen te beschrijven. Aangekomen bij het graf zien de vrouwen direct dat de steen voor het graf is weggerold. Zonder aarzeling lopen ze het graf binnen. Het lichaam van Jezus is weg. Van schrik staan ze te trillen op hun benen. Plotseling staan er twee mannen in witte gewaden bij hen. Pasen zet je leven in ander licht. Voelt u de welhaast iconische betekenis van wat de vrouwen op paasmorgen zien: een open en leeg graf! Wij zien steeds weer open graven waar een geliefde in wordt gelegd en vervolgens wordt gesloten. Pasen zet het leven op z’n kop, leert je anders kijken.

Het is geen wonder dat de vrouwen totaal van streek zijn door wat ze zien. Het zal je maar overkomen. - Wat is hier gebeurd? Waar is Jezus? Alleen zien is niet voldoende om te kunnen geloven. De dingen van God en zijn Koninkrijk overrompelen ons. Als we ze zien, verwarren ze ons eerder dan dat ze ons doen geloven. Als Mozes in de woestijn de braamstruik ziet branden zonder dat deze verbrandt, begrijpt hij er niets van. Als de discipelen Jezus over het verwoestende water zien lopen, als teken dat Hij Heer is over alle machten, denken ze dat het een spook is. Als straks in Jeruzalem mensen de leerlingen in vuur en vlam zien staan voor Jezus denken ze dat ze dronken zijn. De dingen van Gods Koninkrijk zijn te groot om te zien en te geloven. Tekens van God, knipoogjes uit de hemel zijn te groot en te diep om zomaar te kunnen plaatsen, te kunnen geloven.

Het lege open graf van Jezus maakt de vrouwen van streek. Maar Goddank is er ook nog iets te horen. Geloof leeft niet alleen van wat te zien is, maar ook van wat het hoort. Wat de vrouwen zien verwart hen, wat ze horen geeft richting. De twee hemelse figuren bij het graf zeggen eigenlijk niets nieuws. Ze herinneren de vrouwen aan wat Jezus heeft gezegd. Verschillende keren heeft Hij gezegd dat Hij naar Jeruzalem moest gaan om te lijden, te sterven en op te staan. 'Wat zoeken jullie daarom de Levende bij de doden', zo vragen de witte mannen. Door deze vraag gaat de vrouwen het licht op! De woorden van Jezus vallen op hun plek. Nu pas doorzien, vatten ze dingen. Zien ze alles wat gebeurt in het licht van Pasen. Dit verandert alles. Ze keren zich om en worden de eerste verkondigers van de opstanding. Dat is hèt wonder van Pasen. Woorden van Jezus die op z’n plek vallen waardoor je nieuwe moed en kracht ontvangt. Een ander mens wordt. Je leven reframed. Waardoor je van een mens die opgesloten zit in verdriet, teleurstelling en rouw, een mens wordt met hoop en perspectief.

Zien en horen maakt het leven van de vrouwen anders. Bij Petrus gaat het precies omgekeerd. Hij hoort eerst en ziet daarna. Prachtig trouwens dat Lucas oog heeft voor Petrus. Het laatste dat hij van Petrus vertelde is dat hij, na Jezus te hebben verloochend en door Hem in de ogen gekeken te zijn, naar buiten gaat en bitter weent. In dit hoofdstuk vertelt Lucas hoe ook voor Petrus Pasen alles in een ander perspectief zet. Zijn leven reframed. Terwijl de anderen het paasbericht van de vrouwen afdoen als kletspraat en hen niet geloven, staat Petrus op en rent hij naar het graf. Wat heeft hem precies gedreven? Ach, wat drijft een mens ten diepste? Wie zal het zeggen? Wat het ook is, Petrus moet naar het graf. Het woord van de vrouwen heeft hem geraakt. Als hij aankomt zijn de witte mannen al weer weg. Petrus ziet in het lege graf alleen de doeken netjes opgevouwen liggen. Hiermee moet Petrus het doen. De vrouwen zien, horen en geloven. Petrus hoort, ziet en … 'verwondert zich over wat er is gebeurd' (vers 12).

Petrus is niet zoals de vrouwen helemaal van streek. Nee, hij verwondert zich. Hoe alles precies zit weet hij niet. Maar dat het totaal anders is dan hij had gedacht is helder. Het open en lege graf doorbreekt zijn gedachten en ideeën. Pasen maakt alles anders. Juist daarom is het te groot om zomaar een, twee, drie te kunnen geloven. Wie hoort over opstaan tot nieuw leven en een knipoog uit de hemel ziet, die heeft veel om zich over te verwonderen. Petrus hoort en ziet en verwondert. Later, zo vertelt Lucas, zal Jezus nog één keer speciaal aan hem verschijnen. De opstanding van Jezus verandert zijn leven radicaal. Hij wordt een van de grondpilaren van de kerk. Op Pasen is er veel te zien en te horen. Een open en leeg graf. Woorden van Jezus die op hun plek vallen. Pasen leert je anders kijken, reframed het leven. De tekens en woorden van God zetten je leven in een ander perspectief. Ze leren je anders horen, zien en zingen:

Zing nu de Heer! Hij zag ons aan
maakte de nacht tot morgen.
Hij die ons riep in ’s Vadersnaam,
heeft ons bevrijd van zorgen.

Zing het de hoge hemel rond.
‘t Woord aan de dood ontsprongen,
werd weer een kracht in onze mond
brandend met vuren tongen. (Lied 643:7)

Amen.


René de Reuver is scriba van de generale synode


Bron: Protestantse Kerk Nederland